Eksplozja ciszy [oklaski surowo zabronione!]

Czy muzyka sakralna może być offowa? Co sprawia, że nawet amatorzy najbardziej eksperymentalnych brzmień chylą czoła przed geniuszem Arvo Pärta, wielkiego outsidera muzyki najnowszej? Według statystyk portalu Bachtrack Estończyk od lat deklasuje rywali w walce o tytuł najczęściej grywanego żyjącego kompozytora świata. Już 18 listopada będą mieli Państwo szansę przekonać się, czy jego twórczość rzeczywiście jest jednym z największych fenomenów muzyki XX i XXI wieku.
 
Koncert z muzyką estońskiego kompozytora w Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK to kolejna odsłona cyklu „Muzyka bez poklasku”, w ramach którego Sinfonietta Cracovia prezentuje najbardziej niezwykłe formy muzycznego wyrazu. ‒ Arvo Pärt szokował awangardowych buntowników XX wieku swoim gwałtownym zwrotem ku kontemplacyjnej muzyce sakralnej. Jestem pewien, że kontrast jego twórczości z wnętrzami i formułą wystawienniczą MOCAKu będzie miał elektryzujący wymiar ‒ zapowiada Jurek Dybał, dyrektor Sinfonietty. ‒ Przed nami fascynująca podróż do źródeł tajemniczej, wschodnioeuropejskiej duchowości. Ale będzie to podróż pełna paradoksów, nie zabraknie w niej również mistycyzmu spod znaku New Age ‒ dodaje. W kontekście najnowszego numeru Presto (#muzykajestswieta) ta ostatnia deklaracja nieco niepokoi, ale tym bardziej rozbudza ciekawość. Wydarzenie, jest wspólną inicjatywą Sinfonietty Cracovii i zespołu Cracow Singers i stanowi krakowskie preludium do 11. Międzynarodowego Festiwalu im. G. G. Gorczyckiego.
 
W latach 60. minionego wieku, tworząc na przekór cenzorom i totalitarnemu reżimowi, Pärt przeżył burzliwy romans z muzyczną awangardą. W połowie lat 70., po przeszło dekadzie wymownego milczenia, powrócił jednak jako kompozytor odmieniony: ‒ Odkryłem, że wystarczy mi, gdy pięknie zagrana jest pojedyncza nuta. Ona sama, albo cichy rytm, albo moment ciszy – przynoszą mi wytchnienie ‒ wspominał. Pärt zwrócił się ku korzeniom europejskiej muzyki sakralnej i tchnął w swoje dzieła nastrój głębokiej zadumy, harmonii, kontemplacji ‒ tworząc własny, oryginalny styl, który nazwał tintinnabuli (łac. mały dzwonek). Estończyka uważa się również ‒ obok Henryka Góreckiego ‒ za ojca kierunku określanego mianem „duchowego minimalizmu”. Twórczość Pärta od lat inspiruje jednak nie tylko artystów związanych ze światem muzyki klasycznej ‒ do fascynacji jego muzyką przyznaje się szereg współczesnych gwiazd sceny alternatywnej: Thom Yorke, PJ Harvey czy Nick Cave. ‒ Arvo Pärt jest tak zwanym „poważnym kompozytorem”, który nosi w sobie, przy całej swojej wrażliwości, wszystkie batalie minionego stulecia ‒ mówi o Estończyku Björk, wymieniając twórczość Pärta jako jedną ze swych największych inspiracji. Przeszło trzydzieści lat temu Wolfgang Sander twierdził zaś, że muzyki autora poruszającej Mszy berlińskiej nie da się opisać inaczej, niż poprzez kombinację słów „cicha” i „piękna”. Zgodnie z zasadami, którymi rządzi się cykl „Muzyka bez poklasku”, słuchacze będą poproszeni o powstrzymanie się od oklasków zarówno w trakcie koncertu, jak i po jego zakończeniu.  Dotychczas udawało się zrealizować ten nietypowy posulat ‒ czy uda się również i tym razem?
 
Koncert odbędzie się 18 listopada 2016 o godz. 19.30. Wykonawcy: Jurek Dybał ‒ dyrygent, Cracow Singers, Sinfonietta Cracovia
Program: Arvo Pärt: Trisagion, Msza Berlińska, Stabat Mater
MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie, ul. Lipowa 4
 
{KAW, na podstawie mat. pras.}